Gölgenin rüyası

Figüratif sanatta gölge, figüre hacim kazandırmak için kullanılan bir süsleme ya da taramadır. Oğuz Aral’ın sık sık söylediği “gereksiz taramalardan kaçının” uyarısı sadece karikatür için değil, modern bir hayat için de geçerlidir. Batılı bakış gereksiz taramaları temizleyip biçimi ortaya çıkarmak üzere eğitilmiştir; algılamada biçim her zaman önce gelir. Batılı olmayan bir bakış ise aksine gölgelere odaklanır. Psikologlar deney amacıyla, Afrika’nın ücra köşesindeki yerlilere konusu üç kişi arasında geçen siyah beyaz bir film izlettiklerinde yerlilerin figürlere değil, ağaçların arasında gezinen ışık ve gölge oyunlarına odaklandıklarını öğrendiler. Foucault’nun dediği gibi “Bizim algılarımız kişilere göre belirleniyor, gözlerimiz bir şartlanmışlık içinde, gelip giden, ortaya çıkan ve kaybolan kişileri arıyor.” 

Rahni Öğdül   Birgün